सुरक्षा र सुरक्षा सुझावहरू
नेपाल प्रहरी अपराध न्यूनीकरण र अपराधको भय कम गर्न समुदायसँग समन्वय गरी काम गर्न प्रतिबद्ध छ । सुरक्षा केवल शारीरिक मात्र होइन, मानसिक, सामाजिक र डिजिटल रुपमा पनि महत्वपूर्ण हुन्छ। सधैं सतर्क, सावधान र सूचित रहनु नै सबैभन्दा ठूलो सुरक्षा हो ।
" आपतकालीन अवस्थामा प्रहरी मद्दतको लागि १०० र १०३ मा डायल गर्नुहोस् । "
निम्न व्यावहारिक सुझावहरूले तपाईंलाई अपराधको जोखिम कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ ।
» व्यक्तिगत सुरक्षाका उपायहरू
» चोरी, डकैती र डकैती विरुद्ध सुरक्षाका उपायहरू
» धम्की र अपहरण विरुद्ध सुरक्षाका उपायहरू
» पिक-पकेटिङ विरुद्ध सुरक्षाका उपायहरू
» डिजिटल/अनलाइन सुरक्षाका उपायहरु
» बालबालिका र महिलाको सुरक्षाका उपायहरु
व्यक्तिगत सुरक्षाका उपायहरू
* आफैप्रति इमान्दार हुनुहोस् र सम्भावित हानि प्रति सतर्क रहनुहोस्।
* अनावश्यक रूपमा अपरिचित व्यक्तिहरूसँग आफ्नो र आफ्नो परिवारको परिचय नदिनुहोस्।
* अपरिचित स्थानमा जानुपरेमा कसैलाई जानकारी दिएर जानुहोस्।
* रातमा एक्लै हिड्नबाट जोगिन प्रयास गर्नुहोस् र सम्भव भएसम्म राम्रोसँग उज्यालो मुख्य सडकहरूमा राख्नुहोस्।
* अनावश्यक रूपमा बहुमूल्य गहनाहरू लगाउनबाट जोगिन प्रयास गर्नुहोस्।
* सार्वजनिक यातायात प्रयोग गर्दा आफ्नो सामान सुरक्षित राख्नुहोस्।
* नजिकैको प्रहरी एकाइहरूको सम्पर्क नम्बरहरू नोट गर्नुहोस् र आवश्यक परे तुरुन्तै सम्पर्क गर्नुहोस्।
* सधैँ आफ्नो परिचय पत्र वा अन्य जानकारीमूलक कार्डहरू बोक्नुहोस् जुन तपाईंको रक्त समूह र तपाईंलाई संक्रमित रोगहरू पहिचान गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ।
* तपाईको वरिपरि के भइरहेको छ भनेर सचेत हुनुहोस्।
* कुनै पनि शंकास्पद गतिविधि देखेमा तुरुन्त प्रहरीलाई खबर गर्नुहोस्।
चोरी र डकैती विरुद्ध सुरक्षाका उपायहरू
* बहुमूल्य गर-गहना वा ठूलो रकम लिएर एक्लै हिड्ने प्रयास नगर्नुहोस्।
* समाजबाट अपराधीहरू विरुद्ध लड्न आफ्नो छिमेकीहरूसँग समन्वय र सहकार्य गर्नुहोस्।
* अपरिचितहरूसँग व्यवहार गर्दा र उनीहरूको आवासीय परिसरमा स्वागत गर्नु अघि सतर्क हुनुहोस्।
* आफ्नो समाजमा अपरिचित व्यक्तिहरूबाट सतर्क रहनुहोस्।
* यदि सम्भव छ भने, आफ्नो घरमा सुरक्षा उपकरणहरू जस्तै आपातकालीन अलार्म, CCTV आदि प्रयोग गर्ने प्रयास गर्नुहोस्।
* आफ्नो घरमा भाडामा बसेका व्यक्तिहरूको तस्बिरसहितको पूर्ण अद्यावधिक ठेगाना राख्नुहोस्।
* सम्भव भएमा, आफ्नो घरको कम्पाउन्ड राम्रोसँग उज्यालो राख्नुहोस्।
* सकेसम्म सुरक्षाको लागि कुकुर राख्नुहोस्।
* यदि तपाईं घरबाट बाहिर जाँदै हुनुहुन्छ भने ढोका र झ्यालहरू राम्रोसँग बन्द गर्नुहोस्।
* प्रयोग नगरिएका कोठा र मार्गहरू राम्ररी बन्द गर्नुहोस्।
* लामो समय घर बाहिर जानु परेमा छिमेकी वा आफन्तलाई जानकारी गराउनुहोस्।
* अपराधीहरूलाई कहिल्यै मौका नदिनुहोस् र सधैं सुरक्षित र सतर्क रहनुहोस्।
धम्की र अपहरण विरुद्ध सुरक्षाका उपायहरू
* एकान्त ठाउँमा हिड्नबाट जोगिन प्रयास गर्नुहोस्।
* टेलिफोनमा कलर-आईडी स्थापना गर्नुहोस् र आगमन कलहरू रेकर्ड गर्नुहोस्।
* समाजबाट अपराधीहरू विरुद्ध लड्न आफ्नो छिमेकीहरूसँग समन्वय र सहकार्य गर्नुहोस्।
* यदि तपाइँ कुनै धोखाधडी कलहरू प्राप्त गर्नुहुन्छ भने धैर्य राख्नुहोस् र सम्भव भएसम्म कलरको धेरै जानकारी पत्ता लगाउनुहोस्। जस्तै: टेलिफोन नम्बर, वाहन नम्बर, कलरको आवाज पहिचान आदि।
* रातिको समयमा सुनसान ठाउँमा नजानुहोस्।
* तपाईंको बच्चाहरूले उनीहरूको स्कूल र उनीहरूका साथीहरूका लागि प्रयोग गर्ने मार्गहरू ध्यान दिनुहोस् र उनीहरूका साथीहरूको अभिभावकहरूको सम्पर्क नम्बर राख्नुहोस् ।
* अपरिचित व्यक्तिहरूको लागि रातमा उनीहरूको पहिचान हुनु अघि आफ्नो ढोका कहिल्यै नखोल्नुहोस्।
* फोन, इन्टरनेट वा सामाजिक सञ्जालमा आफ्नो लोकेशन, योजना वा व्यक्तिगत विवरण खुलाउन नदिनुहोस्।
* तपाईंको आपतकालीन अवस्थामा मद्दतको लागि पुलिस वा छिमेकीहरूलाई कल गर्नुहोस् ।
* ट्याक्सी, राइड शेयर (जस्तै: Pathao, InDrive) प्रयोग गर्दा गाडी नम्बर, चालकको नाम तथा लोकेशन परिवारसँग शेयर गर्नुहोस् ।
पिक-पकेटिङ विरुद्ध सुरक्षाका उपायहरू
* बसपार्क, मेलापात, बजार, यातायातका साधन, मेला आदि स्थानमा गोजी, झोला वा मोबाइलप्रति विशेष ध्यान दिनुहोस्।
* पछाडिको गोजीमा मोबाइल वा पर्स नराख्नुहोस् ।
* नगद, मोबाइल वा सुनचाँदीजस्ता सामग्री भीडमा देखाउन नदिनुहोस्।
* यदि कसैले अनावश्यक रूपमा नजिकिँदैछ वा तपाईंलाई तन्काइरहेको महसुस भयो भने सतर्क हुनुहोस्।
* शंकास्पद गतिविधि देखिएमा तुरुन्तै स्थान परिवर्तन गर्नुहोस् वा अरूलाई जानकारी दिनुहोस्।
* चेन भएको झोला प्रयोग गर्नुहोस् र खुला झोला प्रयोग नगर्नुहोस्।
डिजिटल/अनलाइन सुरक्षाका उपायहरु
* बलियो पासवर्ड प्रयोग गर्नुहोस् , जसका लागि पासवर्डमा अक्षर (A-Z, a-z), संख्या (0-9) र विशेष चिह्न (@, #, $ आदि) प्रयोग गर्नुहोस् र पासवर्ड समय-समयमा परिवर्तन गर्दै जानुहोस्।
* बैंक, इमेल, सामाजिक सञ्जाल लगायतका खातामा दुई चरणको सुरक्षा टू-फ्याक्टर अथेन्टिकेसन (2FA) अन गर्नुहोस्। यसले पासवर्ड चोरी भए पनि अर्को तहको सुरक्षा दिन्छ।
* अज्ञात व्यक्तिबाट आएको इमेल, सन्देश वा लिंकमा क्लिक नगर्नुहोस्। यस्ता लिंकहरूमा भाइरस वा फिशिङ साइट हुन सक्छन्।
* बैंकिङ, अनलाइन किनमेल वा व्यक्तिगत जानकारी सार्वजनिक Wi-Fi मा प्रयोग नगर्नुहोस्।
* आफ्नो व्यक्तिगत जानकारी (फोन नम्बर, ठेगाना, यात्रा योजना आदि) सार्वजनिक नगर्नुहोस्।
* मोबाइल वा कम्प्युटरमा भरोसायोग्य एन्टिभाइरस प्रयोग गर्नुहोस्।
* समय–समयमा मोबाइल/कम्प्युटर/एप्स अपडेट गर्नुहोस्, जसले नयाँ सुरक्षा खतरा हटाउँछ।
* महत्वपूर्ण फाइल, फोटो, कागजातहरू क्लाउड वा USB/हार्ड ड्राइभ मा नियमित रूपमा ब्याकअप राख्नुहोस्।
* केवल आधिकारिक वेबसाइट वा एप प्रयोग गर्नुहोस्।
* OTP/पिन नम्बर कसैसँग पनि साझा नगर्नुहोस् — बैंकले कहिल्यै तपाईँलाई फोन गरेर पिन/पासवर्ड माग्दैन।
* अनलाइन ठगी, धम्की वा अश्लील सामग्री पठाउने व्यक्तिको विरुद्धमा साइबर ब्युरो, नेपाल प्रहरी मा उजुरी गर्न सकिन्छ।
बालबालिका र महिलाको सुरक्षाका उपायहरु
* बालबालिकालाई अपरिचित व्यक्तिसँग कुरा नगर्न सिकाउनुहोस्। चकलेट, उपहार वा घुमाउन लाने बहानामा बोलाउने व्यक्तिसँग नजानु भन्नुहोस्।
* राति एक्लै हिँड्दा सुरक्षित गन्तव्य प्रयोग गर्नुहोस्।
* सवारी साधन वा लोकेशन परिवार वा साथीलाई जानकारी दिनुहोस्।
* बालबालिकाहरुलाई आपत्कालीन स्थितिमा सहयोग पाउन उनीहरूले आफ्नो परिचय दिन सिकाउनुहोस् ।
* बालबालिकालाई मोबाइल/ट्याब प्रयोग गर्दा अनलाइन गेम, भिडियो वा एप कसरी सुरक्षित तरिकाले प्रयोग गर्ने भनेर बुझाउनुहोस्।
* व्यक्तिगत फोटो वा विवरण सार्वजनिक रूपमा नराख्नुहोस्।
* साइबर अपराध वा अनलाइन प्रलोभन बारे जानकारी दिनुहोस् ।
* बालबालिकालाई ‘नभन्नु पर्ने कुरा’ र ‘छुनु नहुने ठाउँ’ को बारेमा सिकाउनुहोस्।
* विद्यालय वा अन्य स्थानबाट फर्किने निश्चित समय र बाटोको जानकारी राख्नुहोस्।
"अपराधीहरूलाई कहिले पनि अपराध गर्ने मौका नदिनुहोस् र त्यस्ता शंकास्पद अवस्थामा जतिसक्दो चाँडो प्रहरीलाई खबर गर्नुहोस् । "